Kerkhofje
‘Als jullie later arts zijn…’, begonnen veel docenten hun colleges tijdens mijn studie. ‘Wij worden geen arts!’, riepen wij studenten biomedische wetenschappen dan lacherig terug. Dat ik alsnog zoveel respect voor de geneeskunde zou krijgen, had ik nooit kunnen vermoeden.
Achtergrondkennis over anatomie, fysiologie en biologie van het menselijk lichaam is belangrijk voor iedere medisch wetenschapper. Veel colleges over die onderwerpen waren daarom samengesteld voor studenten geneeskunde én biomedische wetenschappen. Waar wij BMW’ers het lab in gingen om geneesmiddelen en behandelmethodes te onderzoeken, werden mijn geneeskunde-vrienden arts. Veel van hen werken intussen in ziekenhuizen, van Leeuwarden tot Maastricht. En sommigen bezweren op dit moment een crisis – waarschijnlijk de grootste die ze in hun hele carrière te verstouwen krijgen.
Bij het schrijven van deze column is Nederland in de greep van het coronavirus. De horeca is gesloten en we beperken het sociale leven tot een minimum. Hoewel het RIVM voorzichtig spreekt over een teruggang in de groei van het aantal besmettingen, blijft het aantal patiënten op de intensive care stijgen. Zorgverleners moeten alle zeilen bijzetten.
Een van hen is mijn vriend Jelle, arts in opleiding tot internist in het Nijmeegse Radboudumc. Hij werkt ‘in de loopgraven’, op de afdeling waar patiënten binnenkomen met een verdenking op het coronavirus. Jelle draait zeven dagen avond-, nacht- en dagdiensten. Daarna mag hij twee dagen op adem komen. Het verschil tussen week en weekend is hij kwijt en zijn opleiding staat minimaal twee maanden op pauze. Maar positief als hij is, ziet Jelle in alle hectiek collegialiteit en samenwerking ontstaan. En zijn pionierswerk vindt hij ontzettend interessant.
‘Iedere arts heeft zijn eigen kerkhofje in zijn achtertuin’, zei een docent eens tijdens een van onze gezamenlijke colleges. Je kunt niet elke patiënt redden. Die uitspraak was bedoeld als geruststelling: als arts kun je veel, maar sommige dingen liggen buiten je macht. Toch zat het veel studenten niet lekker, zo’n groeiend kerkhofje met doden die jij op je geweten hebt. Dat knaagt.
Jelles persoonlijke kerkhofje groeit mee met de coronacrisis. Door ruimtegebrek op de intensive care moeten hij en zijn collega’s nu al pijnlijke keuzes maken. Als opname op de intensive care op termijn niets toevoegt voor een patiënt, is het enige alternatief palliatieve sedatie: een verdoving die de patiënt uit zijn lijden verlost. Het RIVM verwacht dat de piek in het aantal coronapatiënten nog moet worden bereikt.
De offers die Jelle en andere zorgverleners brengen om het coronavirus Nederland uit te krijgen, zijn bewonderenswaardig. Wij kunnen deze helden bedanken door binnen te blijven en afstand te houden. Hun kerkhofjes zo klein mogelijk houden is het minste dat we kunnen doen.
Deze column verscheen 29 april 2020 in C2W.